Ka mundësi Tirana që të bëjë të mundur që shqiptarët andej e këtej kufirit të jetojnë në paqe dhe pa u përdorur nga Athina, Shkupi, Beogradi e Podgorica? Nëse nuk bën dot mirë, nuk ka përse bën dëm. Pasi ka gjasa që sandwich-I që jemi futur ndërmjet Turqisë dhe Greqisë të na dëmtojë më shumë ne, duke u përfshirë në këtë konflikt, sesa Ankaranë dhe Athinën. Të cilët në fund të fundit, të gjithë këtë sherr e kanë për një territor larg nesh; Detin e Qipros dhe pasuritë nëntokësore që ndodhet poshtë tij…
Ka dy lloj komentesh pas lajmit që u përhap se Tirana do të kthehet në një lloj “tokë neutrale” të negociatave mes Turqisë dhe Greqisë.
Një pjesë janë entuziastë, ku hyjnë si ithtarët e Edi Ramës, ashtu dhe turkofilët, për motive të ndryshme. Të parët, ju është shpërlarë truri nga “sukseset” e diplomacisë së Bablokut, të dytët, ngazëllehen nga vëmendja e Sulltanit të ri ndaj Shqipërisë.
Pjesa tjetër e konsideron këtë si një lëvizje të panevojshme, aq më shumë të rrezikshme të Shqipërisë.
E në fakt, kjo ndërmarrje, është pak të thuash e rrezikshme, e në radhë të parë është një provokacion i pastër diplomatik.
Është një provokacion i pastër, ngase kemi të bëjmë me një konflikt të rëndësishëm rajonal, i cili ka përfshirë prej një viti të gjithë Bashkimin Evropian.
I cili prej disa muajsh ka ndërmarrë disa iniciativa për të nxitur palët-anëtarë të NATO-s që të shuajnë konfliktet.
Ka vende: si Franca që janë më kritike me Turqinë dhe të tilla si Gjermania e Italia që janë më pak.
Por rezultantja e vendeve të BE-së është një lloj solidariteti me Greqinë e Qipron që janë vende anëtare.
E në këtë rast, futja e Tiranës zyrtare si sandwich në mes, nuk është se përbën një zhvillim pozitiv. Në radhë të parë, pasi ofrohet si një zonë alternative e Bashkimit Evropian.
Tirana nuk është Helsinki, i cili nga superfuqitë u la si një tokë e mundshme ku mund të takohen dhe negociojnë të mëdhenjtë e botës. Ndërkaq, Shqipëria nuk është një vend neutral ndaj Greqisë dhe Turqisë. Ne kemi marrëdhënie strategjike me të dyja vendet dhe influence si e Ankarasë, ashtu edhe e Athinës në zhvillimet e brendshme në Shqipëri është permanent dhe i konsiderueshëm.
Rreziqet e kësaj ndërmarrje janë disa, ndërsa përfitimet nuk se janë shumë. Nëse e marrim nga fundi: përfitimi i Tiranës si negociatore apo tokë neutrale e një negocimi, nuk se është i madh.
Pasi nëse negociatat do të çojnë në një zbutje tensionesh, por jo sheshim të tyre, sjellin thjesht një “bravo” të shkurtër për Tiranën që ka mikpritur dy armiq të takohen, e kaq. Si Ankaraja, ashtu dhe Athina, nuk pritet që t’i japin ndonjë incentiv Shqipërisë për këtë rol, thjesht mund të jetë ndonjë deklaratë falënderuese për bablokun, e që mund t’i shërbejë në fushatë elektorale.
Nga ana tjetër, Shqipëria nuk do të shikohet me sy pozitiv nga ana e Bashkimit Evropian në këtë nismë, pasi i bie që po mbivendos vullnetin e saj jashtë sensit komun të BE-së.
Por përveç këtij rreziku, që në fund nuk do të jetë aq i madh, se nuk i qethet shumë kancelarive të mëdha evropiane për mizaskenat provinciale të një vendi të vogël ballkanik, alarmi është edhe më i madh në një kontekst më të gjerë.
E ky alarm është se Shqipëria është shumë e mundshme të ndikohet së brendshmi nga përplasja Athinë-Ankara, duke pasur si shesh Tiranën.
Dhe kjo nuk se nuk ka ndodhur në historinë shqiptare.
Madje dëmi më i madh që i kanë bërë Shqipërisë, figura të rëndësishme historike, është pikërisht se në kohën e duhur, nuk kanë marrë vendimet e duhura, por janë futur si pykë në përplasjet mes Greqisë dhe Turqisë.
Kemi precedentin e Ali Pashë Tepelenës, i cili si fillim hyri për të fituar simpatinë e Perandorisë Osmane në rezistencën që kishte nisur në Vilajetin e Janinës dhe më poshtë në territorin grek.
Dihen tashmë inkursionet e Ali Pashës ndaj suljotëve të Marko Boçarit, e më pas edhe të Karamahmut Pashë Bushatlliut, çka dëmtuan shumë imazhin e shqiptarëve ndaj bashkatdhetarëve të tjerë të besimit të krishterë.
Por më pas Ali Pasha financoi dhe përkrahu pikërisht ngritjen e shtetit grek me të gjitha fuqitë e mundësitë e tij, për të rrëzuar Portën e Lartë.
Që realisht solli edhe në shizmën e madhe, ku një pjesë e konsiderueshme e shqiptarëve të krishterë luftuan dhe u angazhuan për shtetin e Greqisë, sesa për një shtet të kombit që i përkisnin-pra kombit shqiptar.
Edi Rama, edhe pse nuk e ka mundësinë e fuqinë e Ali Pashës, por edhe kontekstin historik, e megjithatë, ndërmarrja e një nisme e tillë në mënyrë kaq të “lehtë”, thjesht e kthen atë në një figurë provinciale ose të Ankarasë ose të Athinës.
Shqipëria, nuk mund të bëhet shesh për përsheshin e Turqisë dhe Greqisë, pasi ne jemi një vend ku fqinj kemi Greqinë, madje shumë të rëndësishëm, e me Turqinë na lidhin fije që normalisht kërkojnë një sjellje për të siguruar përfitim nga këto fije.
Enver Hoxha, rrezikoi pozitën e vendit me Greqinë kur u përfshi në konfliktin e brendshëm ndërmjet komunistëve grekë e nacioanalistëve, edhe kur Stalini ja kishte lënë vendin Çurçillit në Samitin e Jaltës.
Ishte kjo përfshirje që solli si përplasjen e armatosur me Greqinë në gushtin e vitit 1949, por edhe fuqizimin e Ligjit të Luftës.
Edhe atëherë Enver Hoxha e luajti atë rol, në fillim me indikacionin e Titos dhe më pas për të rritur aksionet e brendshme të tij, pas terrorit që ishte zhvilluar në vend ndaj kundërshtarëve politikë.
Tirana nuk është qendra e botës, as për Ballkanin, por është kryeqytet i një vendi, njerëzit të së cilit duan të jenë në paqe me fqinjët, që fatmirësisht të shumicën gjithë i kemi bashkëkombas, qoftë në Maqedoninë e Veriut, qoftë në Kosovë, qoftë edhe në Malin e Zi, por edhe në Greqi, ku popullsia çame ka varret e të parëve, pronat dhe vendbanimet nga ku Napolon Zerva i largoi me forcë.
Ka mundësi Tirana që të bëjë të mundur që shqiptarët andej e këtej kufirit të jetojnë në paqe dhe pa u përdorur nga Athina, Shkupi, Beogradi e Podgorica? Nëse nuk bën dot mirë, nuk ka përse bën dëm. Pasi ka gjasa që sandwich-I që jemi futur ndërmjet Turqisë dhe Greqisë të na dëmtojë më shumë ne, duke u përfshirë në këtë konflikt, sesa Ankaranë dhe Athinën. Të cilët në fund të fundit, të gjithë këtë sherr e kanë për një territor larg nesh; Detin e Qipros dhe pasuritë nëntokësore që ndodhet poshtë tij… / Pamfleti
