Ministri i Jashtëm i Italisë, Luigi Di Maio ka pranuar se shteti fqinj mbetet mbështetësi kryesor i Shqipërisë në rrugën drejt Bashkimit Evropian. Gjatë intervistës në “Opinion” Di Maio, pohoi se rajoni i Adriatikut është shumë i rëndësishëm për të ardhmen e Evropës.
Po ashtu, ministri italian ka folur në lidhje me investimet të drejtpërdrejat në Shqipëri dhe mjaftueshmërinë e tyre.
Cila është arsyeja e vizitës suaj kësaj here në Shqipëri?
Eshtë vizita ime e dytë në më pak se një vit, për të forcuar marrëdhëniet tona
Çka do të thotë shumë, dy herë brenda një viti…
Është përherë një kënaqësi, krahas faktit që është e rëndësishme për marrëdhëniet tona tregtare. Sot nënshkruam një Deklaratë të Përbashkët të rëndësishme për të forcuar bashkëpunimin tonë tregtar dhe ekonomik, për të vlerësuar situatën, bashkë me institucionet shqiptare, mbi procesin e zgjerimit të Bashkimit Evropian me Shqipërinë si dhe për të nxitur marrëdhënie të reja bashkëpunimi kulturor, marrëdhënie të reja mes dy popujsh që e duan njëri tjetrin, që kanë qenë përherë miq, mes dy vendesh që duhet të forcojnë më tej marrëdhëniet e tyre pasi Italia dhe Shqipëria mund të bëjnë shumë më tepër bashkë.
Unë e di që Italia ka patur një rol të rëndësishëm që në përpjekjet për Pavarësinë e Shqipërisë, që në hapat e parë të Shtetit të ri shqiptar, për të vijuar më tej me mbështetjen ne fillim të viteve ’90, të themi në periudhën e demokracisë në Vendin tonë. Por vërehet, osë të paktën ky është perceptimi im, se nuk është e njëjta vëmendje si në vitet ’90 apo në fillim të viteve 2000, duke sikur Italia është tërhequr, çfarë ka ndodhur, ka ndryshuar diçka?
Jo, besoj se këtë e dëshmon më së miri fakti që brenda më pak se një viti unë ndodhem për të dytën herë këtu. Ky vit ka qenë shumë i rëndësishëm për marrëdhëniet mes Italisë dhe Shqipërisë pasi kur Evropa, Këshilli i Evropës kishte ndalur procesin e zgjerimit me Shqipërinë, Italia menjëherë, në nëntor të 2019, kërkoi rifillimin e procesit në Këshillin e Evropës dhe në muajin mars i telefonova Kryeministrit Rama për t’i dhënë lajmin e mirë se e kishim zhbllokuar situatën e, gjithësesi, ne vijojmë të mbetemi mbështetësit, aleatët dhe miqtë kryesorë të Shqipërisë në Bashkimin Evropian dhe mezi presim të punojmë së bashku në Këshillin e Evropës dhe në Institucionet evropiane.
Por duket sikur nuk është më e njëjta vëmendje si më parë edhe ndaj shteteve të tjera përgjatë gjithë Adriatikut, si Malit të Zi, Shqipërisë, Kroacisë. Apo është një përshtupje e gabuar?
Unë nuk mund të përgjigjem edhe për parardhësit e mi por le të themi se tek Ministria e Jashtme e Italisë, tek Ministri i Jashtëm, ju do të gjeni përherë mbështetjen maksimale, pasi unë besoj fort në marrëdhëniet tona, jo vetëm në ato tregtare por edhe në ato politike pasi ky rajon, rajoni i Adriatikut është shumë i rëndësishëm për të ardhmen e Evropës, është një rajon që për nga vetë pozicioni, nga pikëpamja e aleancave, sikurse ajo me Naton, e aleancave evropiave dhe me Mesdheun, mund të ofrojnë shumë për këtë zonë të përbashkët, sikurse është Mesdheu, çka do të thotë mundësi të reja tregtare, për sipërmarrjet tona, për sipërmarrësit tanë si dhe për të rinjtë tanë që janë në kërkim të punës.
Zoti Ministër, Itali është partneri i parë ekonomik i Shqipërisë, por jo për nga investimet. Ka diçka që nuk shkon apo janë të mjaftueshme?
Jo, për mua si ish ministër për Tregtinë me Jashtë dhe Ndërkombëtarizimin e Sipërmarrjeve, investimet nuk janë asnjëherë të mjaftueshme. Por më lejoni të them së në Shqipëri 50% e sipërmarrjeve të huaja janë italiane dhe në to janë të punësuar 90 mijë veta. Puna që jemi duke kryer tashmë së bashku me qeverinë shqiptare, sikurse lufta ndaj korrupsionit, marrëveshja në kuadër të Deklaratës së Përbashkët që nënshkruar sot paradite me Kryeministrin Rama, priren drejt rritjes së investimeve në Shqipëri.
Ka vështirësi përsa i përket investimeve italiane në Shqipëri?
Unë besoj se puna e madhe që jemi duke kryer së bashku, i referohem këtu prof. Paola Severino, që nëpërmjet kryesisë së OSBE-së, ne e vlerësojmë shumë kryesimin e OSBE-së nga Shqipëria, po punon për masat ndaj korrupsionit dhe kjo veprimtari shërben për të krijuar gjithmonë e më shumë një klimë sa më të favorshme për investimet e huaja në përgjithësi por edhe për ato italiane, Puna që po kryejmë së bashku edhe në fusha të cilat duket sikur nuk kanë karkater ekonomik, në të vërtetë shërbejnë për të përmirësuar klimën e investimeve, ndaj i drejtohem të rinjve, por jo vetëm, se krijojnë mundësi të reja punësimi në këtë Vend.
Nga ana tjetër kemi edhe një komunitet të gjerë shqiptar në Itali. Disa prej shtetasve shqiptarë kanë krijuar ndërmarrjet e tyre në Itali, kryesisht sipërmarrje të vogla e të mesme. Cila është ecuria e komunitetit shqiptar në Itali? Pjesa më e madhe e tyre kanë edhe shtetësi italiane.
Komuniteti shqiptar është integruar më së miri si në aspektin social ashtu dhe në atë ekonomik. Ne jemi shumë krenarë për këtë komunitet. Mund t’ju them gjithashtu se kur nisa të merrem me politikë në universitet, një prej zgjedhësve të mi më të mirë ishte një miku im shqiptar, me emrin Alket, një avokat i cili kishte studiuar në Universitetitn “Federico II” të Napolit. Pra një pjesë e historisë sime politike i kushtohet dhe atij, mbështetjes së tij dhe i të gjithë komunitetit të studentëve shqiptarë që studionin në Napoli.
Në fillimet?
Po në fillim.
Interesante si histori. Qëndrojmë sërish tek Shqipëria. Çështja e korrupsionit. Mbetet gjithmonë një problem për shoqërinë tonë, për Shqipërinë. Cii është mendimi juaj, mendimi i Italisë ndaj këtij problemi të madh me të cilin ne po përballemi?
Mund t’ju them se inxhinieria e korrupsionit nuk ndalet kurrë. Pra edhe në Itali në e përditësojmë vazhdimisht legjislacionin tonë. Një nga ligjet më të rëndësishme që kemi pasur ka qenë pikërisht Ligji “Severino” sipas të cilit të gjithë ata politikanë të akuzuar për vepra të ndryshme penale por edhe për korrupsion nuk mund të paraqisnin kandidaturën dhe të zgjidheshin. Ky ligj ka qenë në 2012, më pas kemi miratuar një tjetër ligj në fund të 2018. që mundësoi përdorimin e teknologjive të reja në kryerjen e hetimeve sikurse virusi “Troian” tek smartphone-t, dhe jam i sigurt se duhet të vijojmë t’a përditësojmë pasi përvoja jonë na ka treguar se korrupsioni, sa herë kemi një ligj të ri anti korrupsion, kërkon rrugëzgjidhje të reja. Ndaj edhe bashkëpunimi me qeverinë shqiptare është shumë i mirë. Ne jemi shumë të kënaqur me hapat përpara që ka bërë Shqipëria në drejtim të luftës ndaj korrupsionit dhe sot pata rastin të përgëzoj edhe ministren shqiptare të drejtësisë, pasi kjo do të mundësojë edhe prurjen e investimeve dhe investitorëve të rinj në Shqipëri.
Po, sepse drejtësia dhe korrupsioni janë dy nga çështjet më të rëndësishme të platformës për investime. Si është bashkëpunimi mes Italisë dhe Shqipërisë në luftën ndaj krimit të organizuar?
Ne kemi një përvojë të rëndësishme dhe përmes Guardia di Finanza, që është një krenari e madhe për Italinë dhe gjej rastin të falenderoj këtu gratë dhe burrat që punojnë në Shqipëri, edhe në këtë aspekt mund të vëmë krah njëra-tjetrës shumë përvoja të përbashkëta. Në Itali magjistratët janë hedhur në erë, janë vrarë nga mafia. I referohem këtu Falcone-s, Borsellino-s por edhe të gjithë sistemit antimafia, sikurse masat e rrepta tëe burgimit, ligji 41/bis, si dhe ligje të tjera të cilat rrjedhin nga përvoja e tyre, nga martirizimi i tyre.
Të flasim për situatën e pandemisë nga Covid-19. Edhe Italia po përballet me një valë të dytë. Si është situata?
E gjithë Evropa gjatë këtij muaji po përballet me valën e dytë, ne gjithësesi kemi vënë në zbatim masa të ndryshme nga ato të valës së parë. Gjatë valës së parë ne vendosëm mbylljen e plotë, kur zhvilluam dhe intervistën të cilën e kujtoj me shumë kënaqësi. Ndërsa tani kemi tre nivele të mbylljes së Qarqeve, i verdhë, portokalli dhe i kuq. Në përputhje me gjendjen vihen në zbatim edhe masat dhe kurba, sikurse shprehen shkencëtarët tanë në Itali po ngadalësohet , ndërsa thonë që tani për tani është e sheshtë, dhe më pas do të ulet, ndaj unë jam shumë optimist.
Cili është problemi më i madh në përballjen me Covid-19, shëndetësia apo ekonomia?
Të dy aspektet janë të lidhura ngushtësisht, por nuk ka ekonomi pa të drejtën për shërbimin shëndetësor dhe sigurisht që ekonomia përbën një shqetësim të madh për të drejtën për punësim, për të drejtën për të krijuar familje, për të drejtën për t’u rritur në shoqëri, ndaj dhe unë nuk mund t’i vendos asnjëherë përballë njëra – tjetrës, por më e rëndësishmja është të shpëtohen jetë njerëzish, ndaj dhe kujdesi dhe vëmendja më e madhe shkon për sektorin e shëndetësisë. Gjej këtu rastin të falenderoj të gjithë mjekët dhe infermierët shqiptarë të cilët në periudhën më të vështirë, gjatë valës së parë të pandemise erdhën në Itali në një numër të madh dhe na u ndodhën pranë në momentet më të vështira, u erdhën në ndihmë njërëzve tanë, u kujdesën për ta. I dfrejtohem popullit shqiptar se nuk do të harrojmë kurrë një ndihmë të tillë.
Ishte më e pakta që mund të bënim. Për të gjithë ndihmesën dhe mbështetjen që Italia I ka dhënë Shqipërisë në këto 100 vite të fundit. Një pyetje përsa i përket politikës së jashtme italiane. Cilat janë përparësitë kryesore të kësaj politike, vija kryesore e politikës së jashtme italiane?
Sigurisht që Mesdheu është zona ndaj së cilës ne tregojmë një vëmendje të madhe.
Vijon të mbetet ende?
Vijon të mbetet, sidomos në këto momente, ku shumë prej sektorëve prodhues po rrudhen për shkak të pandemisë. Shumë prej sipërmarrjeve kishin zhvendosur veprimtarinë e tyre jashtë vendit, kryesisht në lindje të globit, tanimë po rikthehen, dhe kjo vlen jo vetëm për Italinë. Ndaj dhe zona e Mesdheut do të jetë përherë e më shumë një zonë ku mund të investohet, dhe duhet të jetë një zonë shkëmbiesh tregtare, shkëmbimesh kulturore dhe jo një zonë lufte. Libia është çështja e parë të cilën po e trajtojmë në një moment historik si ky, ndaj edhe takimet e ditëve të fundit në Tunizi dëshmojnë për rëndësinë e procesit të paqes.
Gjatë intervistës së zhvilluar së bashku në muajin prill Ju më shprehët se situata e Covid-19 ka vënë në vështirësi bashkëpunimin evropian. është kapërcyer kjo situatë?
Ka pasur një moment, kur kemi zhvilluar intervistën, në të cilin Bashkimi Evropian nuk u bashkërendua siç duhej dhe nuk tregoi aftësi bashkërendimi, më pas patëm ndjesën nga ana e Ursula von der Leyen, duke përmendur Italinë disa herë, dhe në korrik kthesa, marrëveshja e rëndësishme mbi “recovery fund” (fondi për rimëkëmbjen) në bazë të të cilit Italia do të përftojë 209 miliard euro, dhe është përfituesi i parë më i madh në gjirin e Bashkimit Evropian , një Bashkim Evropian që pas një përvoje shumë të keqe dhe tragjike kurnacërie të treguar 10 vite më parë në përballjen e krizës, vendosi ta shlyejë këtë gabim, dhe kjo është e rëndësishme.
Një pyetje përsa i përket zgjerimit të Bashkimit Evropian dhe rolit të Shqipërisë. Mendoni se Shqipëria është gati për mbajtjen e Konferencës së parë ndërqeveritare?
Une mendoj se duhet këmbëngulur në këtë drejtim, në mënyrë që kjo Konferencë të zhvillohet sa më shpejt të jetë e mundur. Ne jemi duke punuar së bashku, Italia dhe Shqipëria, në mbështetje të këtij procesi, edhe përsa i përket ligjit kundër korrupsionit.
Po brenda Bashkimit Evropian? Ka një konsensus për këtë?
Ju e dini që në gjirin e Bashkimit Evropian kemi diskutimin midis Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut i cila po e ngadalëson në një farë këtë proces, por unë jam i mendimit që Bashkimi Evropian është një vend ku gjendet përherë një dakordësi dhe se Shtetet anëtare e dinë fort mirë që nuk mund të bëjnë dot asgjë pa Bashkimin Evropian. Me plot bindje mund të them se me Shqipërinë në Bashkimin Evropian do të kemi një Evropë më të fortë e dinamike pasi ka një brez që prej vitesh e sheh Evropën si të ardhmen e tij dhe në një kohë kur disa prej Vendeve vendosin të largohen nga Bashkimi Evropian, kemi të tjera Vende që aspirojnë të jenë pjesë e saj ndaj dhe duhet të nxjerrim mësime e të përfitojmë prej kësaj.
Anëtarësimi i 4 Vendeve të Ballkanit Perëndimor, kaq e vështirë është për t’i pranuar në gjirin e Evropës, të gjitha bashkë arrijnë një popullsi prej jo më shumë se 20 milion banorë.
Unë i them populit shqiptar se nuk duhet ta përjetojë si diçka personale për një arsye, pasi çdo vendim në Bashkimin Evropian përfshin 27 Vende dhe kjo të çon gjithmonë drejt një problemi, drejt vendimeve kolegjiale për të cilën nevojitet edhe një proces i madh vendimarrës. Ndaj ajo ç ndonjëherë duket se është e ngadaltë, kontradiktore në të vërtetë nuk është veçse një mekanizëm vendimarrës i një Bashkimi Evropian të përbërë nga shumë Shtete të cilët kanë dhe interesa të ndryshëm por që gjithësesi gjejnë një dakordësi në dobi të Bashkimit.
Përgjatë përvojës sime 24 vite në drejtimin e këtij emisioni televiziv, kam pasur rastin të intervistoj shumë politikanë italianë të moshës mbi 60 vjeç,me përvojë të madhe ndërsa ju jeni shumë I ri, si keni hyrë në politikë dhe keni pasur sukses kaq?
Unë kam hyrë në politikë që në kohën kur isha student dhe, sikurse thashë pak më parë, gjatë kohës që isha student kam pasur miq shqiptarë që studionin në atë kohë bashkë me mua dhe më kanë mbështetur, më pas u njoha me këtë lëvizje të cilën e kam ndërtuar së bashku me shumë të tjerë. Sot kryetari i Dhomës së Deputetëve në Parlamentin italian sikurse dhe shumë ministra, unë vetë, kryetarë bashkie, që prej 10 vjetësh kemi punuar dhe kemi ngritur Lëvizjen 5 Yjet, që sot përbën forcën më të madhe politike në parlamentin italian në mbështetje të qeverisë, sikurse ka pohuar dhe Kryeministri Conte
Duke ndryshuar disi politikën tradicionale italiane
Sigurisht që kemi një ndryshim rrënjësor, më parë kishim bipolarizëm, sot nuk ekziston më
Eshtë e vështirë të bësh politikë në Itali sot?
Unë mendoj se ndodhemi në një moment të historisë ku është kudo e vështirë të bësh politikë. Sigurisht që dinamikat e komunikimit kanë ndryshuar, dhe ju e dini mjaft mirë këtë, të cilat kanë ndryshuar edhe politikën. Më parë kishim mediat tradicionale, sor, krahas mediave tradicionale kemi edhe rrjetet sociale të cilat kanë ndryshaur vëmendjen ndaj politikës por edhe mënyrën tonë të të reaguarit ndaj saj, por gjithësesi ia vlen pasi rrjetet social dhe ëeb mundësojnë një kontroll më të madh ndaj politikës, një transparencë më të madhe dhe nevojën e saj për t’iu përgjigjur drejtpërdrejt shtetasve mbi atë çka bën për ta.
Ju jeni Ministër i Jashtëm i Italisë, përveç politikës, cilat janë pasionet tuaja?
Unë jam tifoz i Napolit.
Besoj dhe i Maradonës në kohën kur luante për skuadrën e Napolit.
Besoj se të gjithë janë tifozë të Maradonës, edhe për ata që nuk e kanë përjetuar atë, unë kam lindur në vitet e lavdisëe së Maradonës dhe skuadrës së Napolit. Por krahas futbollit, një tjetër pasion imi është dhe Formula 1, ndoshta më shumë se sa futbolli. Sigurisht që në kohën e lirë i kushtoj vëmendje dhe leximit.
