Shkruar nga PamfletiNë vitin 2016, aktivisti serb Ventsislav Bujic, i cili kishte punuar ngushtë me radikalët serbë dhe aleatët e tyre në Moskë, i tha shtypit se si përfaqësuesit e organizatës pro-Kremlinit kishin plane për të destabilizuar Serbinë nëse vendi fillon të ndjekë një kurs properëndimor.
Serbia ka njohur prej kohësh lidhjet e ngushta midis komunitetit të saj ekstrem nacionalist të lulëzuar dhe Rusisë. Por vetëm këtë muaj presidenti Aleksandër Vuçiç, kritikoi ashpër grupin mercenar, Wagner, për rekrutimin e serbëve për luftën në Ukrainë, duke theksuar se kjo është “kundër ligjeve serbe”.
Por pse tani? Kjo deklaratë është pothuajse me siguri e lidhur me një kundërshtim të këshilltarit të Departamentit të Shtetit të SHBA, Derek Chollet, i cili më herët kishte shprehur alarmin se organizata e Prigozhin po përpiqej të rekrutonte luftëtarë në Serbi dhe vende të tjera. Chollet vuri në dukje se kjo është e papranueshme dhe se ai personalisht i kishte shprehur këto shqetësime gjatë bisedimeve në Beograd me liderin serb.
Por ndërsa Vuçiç bëri ashtu siç iu kërkua, gjasat për veprim të vendosur nga qeveria janë të diskutueshme. Një numër aktivistësh pro-ukrainas serbë, duke përfshirë përfaqësues të valës së re kundër luftës së emigrimit nga Rusia, thonë se zyrtarët serbë mundësojnë me vetëdije operacionet e grupit famëkeq mercenar në Serbi dhe kanë dhënë urdhër të drejtpërdrejtë që të mos ketë ndërhyrje në aktivitete të tilla.
Ata drejtojnë gishtin nga Aleksandr Vulin, drejtor i Agjencisë Qeveritare Serbe për Sigurinë dhe Informacionin, policia sekrete e vendit. Më 19 janar, një grup aktivistësh të kryesuar nga avokati serb Čedomir Stojković ngritën një padi kundër Vulin, si dhe kundër ambasadorit rus në Serbi, Aleksandr Botsan-Kharchenko dhe Wagner. Padia akuzon të gjithë individët dhe organizatat e përmendura se kanë ndihmuar në rekrutimin e serbëve për luftë.
Ky nuk është një fluturim i fantazisë. Që nga pushtimi fillestar i Rusisë në Ukrainë në vitin 2014, ka pasur shumë raste të njohura të bashkimit të serbëve me forcat ruse. Në verën e vitit 2015, banorët e Horlivkës, të pushtuar nga militantët pro-rusë në Donbas, thanë se autoritetet okupuese kishin dërguar serbë të armatosur për të zhdukur disidencën. Sipas fjalëve të tyre, “shumica e serbëve as që flisnin rusisht dhe për këtë arsye ishin të zënë kryesisht me arrestimin e të dyshuarve, burgosjen e tyre, si dhe torturat dhe ekzekutimet”.
Në vitin 2016, aktivisti serb Ventsislav Bujic, i cili kishte punuar ngushtë me radikalët serbë dhe aleatët e tyre në Moskë, i tha shtypit se si përfaqësuesit e organizatës pro-Kremlinit kishin plane për të destabilizuar Serbinë nëse vendi fillon të ndjekë një kurs properëndimor. . Sipas Bujic, skema mbështetej në një rrjet agjentësh të fjetur në të gjithë Serbinë, të cilët do të kërkonin të organizonin kryengritje antiperëndimore kur të vinte momenti.
Ish-aktivisti pro-rus shfaqi gjithashtu një video në të cilën kreu i organizatës radikale Serbe Ujqërit, Aleksandr Sindjelić, pranoi lidhjet e ngushta me Ministrinë e Mbrojtjes ruse. Në veçanti, Sinjeliç thotë se ishte ai që ndihmoi ushtrinë ruse të zgjidhnin çetnikët serbë për të marrë pjesë në okupimin e Krimesë. Menjëherë pas kësaj, u pretendua se radikalët serbë pro-rusë i ishin bashkuar një përpjekjeje ruse për të rrëzuar qeverinë e Malit të Zi.
Qeveria serbe u përgjigj me legjislacion duke e bërë pjesëmarrjen në konfliktet e armatosura në territorin e huaj një vepër e dënueshme deri në shtatë vjet burgim. Por duket se frika nga burgu nuk i vë në lëvizje radikalët serbë. Në veçanti, e ashtuquajtura Qendra Ruso-Serbe për Miqësi dhe Bashkëpunim Orly (Shqiponjat, ose Orlovi në serbisht) vazhdon të publikojë hapur video intervista, në mediat sociale me atë që i quan vullnetarë serbë që luftojnë për Rusinë në Ukrainë.
Nga fundi i vitit të kaluar, u bë e ditur se ultra-nacionalisti serb, Demyan Knezheviç dhe njëri nga organizatorët e opozitës serbe në Kosovë, Zoran Lekiç, kishin vizituar selinë e re të Wagner-it në Shën Petersburg. Sipas raportimeve të mediave, turneu i tyre u organizua nga drejtori i Orly, Aleksandr Lysov. Më pas, Knezheviç tha se e sheh nevojën për të siguruar sa më shumë bashkëpunim dhe ndihmë [sa të jetë e mundur] nga Federata Ruse dhe Ushtria Ruse në rast të një konflikti në Kosovë.
Mediat pro-Kremlinit nuk e kanë mohuar që mysafirët serbë kanë vizituar qendrën e Wagnerit, por këmbëngulin se organizata e Prigozhinit nuk ka rekrutuar serb, pasi “përshkallëzimi në Kosovë” nënkuptonte që serbët donin të qëndronin afër shtëpisë. Vetë Prigozhin, duke komentuar akuzat e Derek Chollet, në mënyrën e tij karakteristike, deklaroi se Wagner nuk kishte kontakte me Serbinë, por përkundrazi “do të merrte pjesë në një konflikt ndëretnik në territorin e Shteteve të Bashkuara”.
Kanali Telegram Zlyi OroVi pret propagandistët që angazhohen rregullisht në ngacmime dhe fyerje kundër mërgimtarëve rusë, të cilat u bënë veçanërisht të forta pasi emigrantët themeluan një grup të quajtur Shoqëria Demokratike Ruse në Serbi. Zyra e prokurorit të Serbisë u detyrua më pas të niste një çështje penale për shkak të kërcënimeve me vdekje kundër aktivistëve kundër luftës Peter Nikitin dhe Stanislav Suslov.
Megjithatë, mbështetja për Rusinë në mesin e popullatës serbe është shumë e lartë. Sipas analistit politik malazez Ljubomir Filipoviq, ndikimi rus në Serbi është i gjerë dhe ka gjasa të mbetet i tillë edhe nëse vendi është plotësisht i integruar në BE.
Situata komplikohet edhe më shumë nga fakti se në tetë vitet e fundit, mediat pro-qeveritare serbe kanë përhapur narrativa propagandistike të Kremlinit në lidhje me konfliktin e Rusisë me Ukrainën dhe nuk do të jetë e lehtë të ndryshohen shpejt pasojat./ Përshtati “Pamfleti” nga “The Geopost”
