alb
alb
Pamfleti
  • Kreu
  • Tiranë
  • Prishtinë
  • Shkup
  • Anti-Mafia
  • Politike
  • Bota
  • Kronike
  • Kulture
  • Sport
Ska rezultate
Shiko te gjitha rezultatet
  • Kreu
  • Tiranë
  • Prishtinë
  • Shkup
  • Anti-Mafia
  • Politike
  • Bota
  • Kronike
  • Kulture
  • Sport
Ska rezultate
Shiko te gjitha rezultatet
alb
Ska rezultate
Shiko te gjitha rezultatet

Si e sfidoi Rilindja Evropianë Kishën, dhe ndikimi i saj në Reformimin e Krishtërimit

07/10/2021, 18:18
ne Histori/Arkeologji
A A

Rilindja Evropiane, një periudhë midis shekujve XIV-XVII, ishte një kohë e përparimeve të mëdha kulturore, intelektuale dhe shkencore. Nga zbulimet evropiane të kontinenteve të tjera deri tek rrugët e transportit,pikëpamjet e reja mbi matematikën dhe astronominë, dhe deri në shpikjen e shtypshkronjës.


-Lexo edhe:

Një zonë fantazmë, pushtimi rus zhbën plotësisht një qytet në Ukrainë

U burgos nga Stalini, historia tragjike e priftit ukrainas: Si u dekorua nga Papa Gjon Pali i II-të

Po ashtu ajo periudhë u karakterizua nga ndryshimi i ideve, dhe realizimi i shumë kryeveprave të arkitekturës, artit dhe letërsisë (ishte koha e Shekspirit, Galileut, Da Vinçit dhe Makiavelit),si dhe nga një lëvizje drejt lirive politike dhe fetare.

Nga ana tjetër fokusimi tek liritë politike dhe fetare, ndihmoi në krijimin e Lëvizjes Reformuese, e cila shkaktoi një ndarje brenda Kishës së fuqishme Katolike, duke bërë që shumë evropianë të ktheheshin në besimin Protestant.

Një epokë e ideve të reja

Stefania Tutino, profesoreshë e historisë në Universitetin e Kalifornisë, thotë se Reformacioni dhe Rilindja ishin dy lëvizje paralele, por të ndërthurura midis tyre.“E para kishte të bënte me natyrën teologjike dhe strukturën kishtare të Kishës së vërtetë të Krishtit.

Ndërsa e dyta me ripërtëritjen e disa parimeve kryesore kulturore, intelektuale dhe artistike, në dritën e faktit se ajo që kishte kuptim në Mesjetë nuk ishte më e përshtatshme, e dobishme apo frymëzuese për një shoqëri që kishte përjetuar shumë ndryshime themelore”- thotë ajo.

Sipas Tutinos, përparimet shkencore, duke përfshirë alternativat e shekullit XV-XVI ndaj fizikës dhe kozmologjisë tradicionale aristoteliane, dhe risitë teknologjike të tilla si shtypshkronja, ishin faktorë novatorë shumë të rëndësishëm.

“Si Rilindja ashtu edhe Reformimi lindën nga kuptimi se rendi i vjetër Mesjetar, nuk ishte më i qëndrueshëm, dhe zbulimet shkencore dhe inovacionet teknologjike ishin disa nga elementët që e bënë të qartë se sa të papërshtatshme ishin strukturat e vjetra”- shton ajo.

Lëvizja humaniste

Rilindja përfshiu një lëvizje intelektuale të njohur si Humanizëm. Ndër parimet e tij të shumta, humanizmi promovoi idenë se njerëzit janë në qendër të universit të tyre, dhe se ata duhet të përqafojnë arritjet njerëzore në arsim, artet klasike, letërsi dhe shkencë.

Si pjesë e kësaj filozofie, studiues, autorë, udhëheqës politikë dhe të tjerë u përpoqën të ringjallnin studimin e klasikëve grekë dhe latinë.“Shumë humanistë filluan t’i zbatojnë këto parime në studimin e Biblës, dhe rrjedhimisht edhe në parimet politike, kulturore, liturgjike dhe teologjike, sipas të cilave hierarkia e Kishës Katolike drejtonte grigjën e saj”- thekson Tutino.

Në këtë proces, disa humanistë gjetën shumë aspekte për t’i kritikuar, dhe disa nga kritikat e tyre i bënë jehonë atyre të Martin Luterit dhe udhëheqësve të tjerë të hershëm protestantë.

Sidoqoftë, nënvizon Tutino, ndërsa qëllimet e lëvizjeve të Humanizmit dhe Reformacionit ishin thelbësisht të ndryshme “kishte edhe fusha ku ato përputheshin”.

Sipas Ada Palmer, profesoreshë e asoociuar e historisë së hershme moderne evropiane në Universitetin e Çikagos, lëvizja humaniste e zgjeroi gamën e ideve për të cilat po mendonin njerëzit.“Lëvizja filloi si një interes për të lexuar tekstet e Greqisë së lashtë dhe Romës, sepse Evropa – dhe sidomos Italia – ishte shkatërruar aq shumë nga luftërat, dhe ishte bërë aq e dëshpëruar dhe e paqëndrueshme, saqë njerëzit donin vërtet një zgjidhje”-thotë ajo.

Për shkak se Roma e lashtë ishte e fuqishme dhe e qëndrueshme për periudha të gjata fuqie dhe uniteti, thekson Palmer, besohej se rileximi i librave të lashtë nga ajo periudhë, mund t’i mësonte njerëzit se si të përsërisnin suksesin e Romës.

“Prandaj ata nisën të kërkojnë tekste të lashta dhe t’i përkthejnë, lexojnë dhe kopjojnë ato, derisa antikët u bënë një referencë që simbolizonte fuqinë dhe ambicjen politike. Shumë shpejt shumë njerëz në gjendje të mirë ekonomike u përpoqën të kishin një bibliotekë me veprat e klasikëve të lashtë, si një mënyrë për të treguar fuqinë e tyre”-shprehet Palmer.

Por ndërsa qëllimi i rritjes së stabilitetit dështoi, një nga efektet e padëshiruara të lëvizjes ishte një kërkesë e re për libra, gjë që e nxitin Gutenbergun të shpikte shtypshkronjën.

“Ndërkohë kjo nënkuptonte se kishte shumë më tepër ide në lidhje me pyetjet e mëdha se si funksionon bota, si është krijuar ajo, cilat janë veprimet e mira dhe të këqija, si funksionon feja, etj. Po ashtu ata studiuan më shumë greqishten e vjetër dhe kuptuan se përkthimet e vjetra të Biblës dhe teksteve të tjera kishin qenë të gabuara në shumë vende. Ndaj nisën të bënin përkthimet dhe korrigjimet e tyre”- shton historiania.

Martin Luteri dhe Protestantizmi

Palmer thotë se Reformacioni ishte kulmii proceseve të gjata dhe të ngadalta që kishin filluar që para Rilindjes, përfshirë korrupsionin e Kishës Katolike. Në librin e saj të ardhshëm mbi Rilindjen, ajo përshkruan një “dilemë të të burgosurit”. “Korruptimi i Papës apo i Peshkopëve ishte një avantazh i madh në politikë. Cilido që e bënte këtë do të fitonte në një konflikt të caktuar. Prandaj askush nuk kishte luksin të mos i jepte ryshfet Papës, sepse nëse këtë e bënte dikush tjetër, atëherë ai ishte i dënuar të humbte”- thekson Palmer.

I zhgënjyer nga ryshfeti dhe korrupsionet e tjera të kishës, përfshirë indulgjencat, të cilat i jepnin mundësi qytetarëve të blinin faljen nga mëkatet, murgu gjerman Martin Luter shkroi në vitin 1517 “95 Tezat”, të cilat thuhet se i vari në derën e kishës në Universitetin e Vitenbergut në Saksoni.“Akumulimi gradual i korrupsionit nënkuptonte se indulgjencat ishin pika e fundit që derdhi gotën”- thekson Palmer.

Fuqia e shtypit të shkruar

Shtypi lejoi që tezat të shpërndaheshin gjerësisht dhe me shpejtësi në mbarë Evropën. Dhe megjithëse u etiketua si një heretik nga Kisha dhe u shkishërua nga Papa Leoni X në vitin 1521, fjalët e Luterit ndikuan tek shumë njerëz.“Luteri gjeti momentin e duhur për të qenë predikuesi i parë i famshëm. Ai shfrytëzoi edhe situatën e duhur politike për qeveritë e rajonit, të cilat e shihnin lëvizjen e tij si një justifikim të madh për të bërë diçka që ata donin ta bënin vetë:të dilni nga dilema e madhe e të burgosurve të papës”- shpjegon Palmer.

Në këtë mënyrë, thotë Palmer, lëvizjet intelektuale të Rilindjes çuan tek Reformimi – duke stimuluar kërkesën për libra, dhe duke i inkurajuar njerëzit që të lexojnë më shumë dhe të mendonin se si të reformonin të tashmen.

Kjo përfshinte rileximin e Biblës, siç bëri Luteri. Luteri, që themeloi Kishën Luterane, përktheu në Gjermanisht Dhjatën e Re. Përkthimi i tij luajti një rol në fillimin e ndarjes së Kishës Katolike në besnikët e papës dhe në protestantët, pra të atyre që protestuan ndaj rregullave të Kishës Katolike.

Gati në të njëjtën kohë, në vitin 1534, Mbreti Henri VIII shkaktoi ndarje të mëtejshme brenda Kishës Katolike, kur u bë kreu i Kishës së Anglisë pasi Papa Klementi VII nuk e lejoi të divorcohej nga Katerina e Aragonës. / History Channel – Bota.al

tona

Për të rejat më të fundit behuni pjesë e grupit tonë VIRAL në facebook : PAMFLETI
ProMarketing
smile

Te rekomanduaraLajme

Bota

Një zonë fantazmë, pushtimi rus zhbën plotësisht një qytet në Ukrainë

12/03/2022, 18:33
U burgos nga Stalini, historia tragjike e priftit ukrainas: Si u dekorua nga Papa Gjon Pali i II-të
Histori/Arkeologji

U burgos nga Stalini, historia tragjike e priftit ukrainas: Si u dekorua nga Papa Gjon Pali i II-të

28/02/2022, 8:36
Si e shpëtoi Evropën Plani Marshall
Histori/Arkeologji

Si e shpëtoi Evropën Plani Marshall

09/02/2022, 15:42
Udhëtimi në kohë: Nga mitologjia e lashtë, tek shkenca moderne
Histori/Arkeologji

Udhëtimi në kohë: Nga mitologjia e lashtë, tek shkenca moderne

26/01/2022, 14:32
Në kërkim të racës Ariane: Misioni i bujshëm i nazistëve në pyjet e Amazonës
Histori/Arkeologji

Në kërkim të racës Ariane: Misioni i bujshëm i nazistëve në pyjet e Amazonës

22/01/2022, 20:58
A po bëhet sërish pagan Perëndimi?
Histori/Arkeologji

A po bëhet sërish pagan Perëndimi?

07/01/2022, 14:07
Kliko me shume
Lajmi Tjeter
Covid-19 në Shqipëri, MSH: Rritet numri i viktimave, 533 raste të reja në 24 orë

Covid-19 në Shqipëri, MSH: Rritet numri i viktimave, 533 raste të reja në 24 orë

Antonio Konte gati t’i japë fund papunësisë, oferta mund ta tundojë të rikthehet në Premier Ligë

Antonio Konte gati t’i japë fund papunësisë, oferta mund ta tundojë të rikthehet në Premier Ligë

Lajmi i Dites

Shaip Kamberi nuk u zgjodh deputet sepse shqiptarët votuan për partitë serbe!

28/05/2022, 21:20

Lajmet e fundit

Ambasadori rus në Britani: Armët bërthamore do i përdorim vetëm nëse kërcënohet ekzistenca jonë

29/05/2022, 11:31

Finalja u shty për 35 minuta/ Reagon UEFA: Fansat e Liverpul kishin blerë bileta false

29/05/2022, 11:10
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky

Lufta në Ukrainë, Zelensky: Presim ‘lajme të mira’ nga Perëndimi

29/05/2022, 10:50
Heqja dorë nga 4410 rekurse, amnisti për grabitjen e 2.6 milionë m2 tokë në bregdet dhe 40 milionë Euro korrupsion; po kush janë përfituesit?

Heqja dorë nga 4410 rekurse, amnisti për grabitjen e 2.6 milionë m2 tokë në bregdet dhe 40 milionë Euro korrupsion; po kush janë përfituesit?

29/05/2022, 10:46

Operacioni antidrogë në Dukagjin, Ambasada e SHBA-së ‘nxjerr zbuluar’ Policinë

29/05/2022, 10:29
Standarti i Foltores/ Ina Zhupa; nga gruaja e kontrabandistit dhe bosit të kullës së Sahatit në kryesinë e Sali Berishës

Standarti i Foltores/ Ina Zhupa; nga gruaja e kontrabandistit dhe bosit të kullës së Sahatit në kryesinë e Sali Berishës

29/05/2022, 10:26
Currently Playing

GOLAPIOL spot 2022

GOLAPIOL spot 2022

00:00:51

“MEDIA QË S’E DORËZON PAVARËSINE E SAJ, I PARAPRINE NJË QEVERISJE TE NDERSHME”

“Pamfleti” është një platformë mediatike analitike që u “lind” si domosdoshmëri e një tribune pa kompromis, si një zë i fuqishëm në luftën pa ekuivok ndaj krimit dhe korrupsionit politik në Shqipëri.

Na ndiqni ne rrjetet sociale

Follow Instagram

  • Humbjet që ka shteti dhe emrat e përfituesve, u evidentuan paraprakisht nga Ministria e Ekonomi-Financave me urdhër të kryeministrit, te i cili kanë lobuar oligarkë, biznese, politikanë e trafikantë të lidhur me to, ndërsa Rama e serviri si “lehtësim ngarkese të Gjykatës së Lartë, por në fakt është amnisti anti- ligjore e hajdutëve

Lexo të plotë në linkun në bio☝🏻ose ne InstaStory

#pamfleti #ekonomi #edirama #shtet #ministriaeekonomisedhefinancave
  • Lëpijnë njeri-tjetrin/ Sa herë që Ina Zhupa dilte në mbështetje të PD, Lulzim Bashës, Enkelejd Alibeajt e linjës së SHBA e thoshte: “Saliu është e kaluara e zezë e PD dhe ish-kryetari “non grata” që duhet të ndëshkohet nga drejtësia”; mediat e Foltores i publikonin lidhjet me krimin, kontrabandën, pastrimin e parave dhe pazaret me Edi Ramën, për përfitim lejesh ndërtimi kullash e tenderësh në shumën 7 milionë Euro

Lexo të plotë në linkun në bio☝🏻ose ne InstaStory

#pamfleti #partiademokratike #inazhupa #lulzimbasha #saliberisha #bashkëshortin #bos #nongrata #edirama #enkelejdalibeaj #shtetetebashkuaratëamerikës
  • Kryeministri Albin Kurti, në këtë Forum theksoi se janë duke punuar që mërgata të jetë pjesë integrale e zhvillimit të Kosovës, atij shoqëror, ekonomik e kulturor dhe janë duke zhvilluar një dialog për të përfaqësuar sa më mirë interesa e tyre në Strategjinë për mërgatën që pritet të finalizohet këtë vit

Lexo të plotë në linkun në bio☝🏻ose ne InstaStory

#pamfleti #kryeministri #albinkurti #forum #kosovo #shqiperia #lajmeshqip

Kerko sipas Arkives:

Kerko sipas Kategorise

  • Kreu
  • Tiranë
  • Prishtinë
  • Shkup
  • Anti-Mafia
  • Politike
  • Bota
  • Kronike
  • Kulture
  • Sport

© 2020 Pamfleti Media

Ska rezultate
Shiko te gjitha rezultatet
  • Kreu
  • Tiranë
  • Prishtinë
  • Shkup
  • Anti-Mafia
  • Politike
  • Bota
  • Kronike
  • Kulture
  • Sport

© 2020 Pamfleti Media

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In