Bashkimi Evropian, nëse do t’i bashkohej Shteteve të Bashkuara në menaxhimin e dosjes së Karabakhos, do t’i jepte vetes goditjen klasike në këmbë, duke krijuar kushtet për grisjen e një marrëveshjeje të nënshkruar.
Shkruan Emanuel Pietrobon/ Insideover
Vladimir Putin, i rënë në grackën e përgatitur nga administrata Biden në Ukrainë, hapi vullnetarisht por padashur një kuti të Pandorës. Qeramika që tashmë është e pamundur të mbyllet në mënyrën e dëshiruar nga Moska, po shfaq efektet e saj të dëmshme në Evropë, në Azi dhe në pjesën tjetër të botës.
Ukraina është kumari i jetës së Joe Biden. Për pasardhësit, ajo që po i mundon më së shumti është se kush ka të drejtë, Putin apo Biden.
Rusia beson se është në krye të galionit ukrainas, për shkak të shtysës që i është dhënë tranzicionit shumëpolar dhe dëmit masiv të shkaktuar nga lufta energjetike në Bashkimin Evropian. Për shkak se Evropa nuk është gjë tjetër veçse terreni mbi të cilin po luftojnë dy elefantët, Biden dhe Putin.
Sfidë në vete është vështrimi për të kuptuar se kush është kukull e pavetëdijshme dhe kush është i afti. Ukraina ka katalizuar një strofkë të lirë për të gjithë , gjë që për Rusinë ka nënkuptuar një rritje të konsiderueshme të kostove të mirëmbajtjes dhe mbikëqyrjes së oborrit të saj. Një oborr i cili, për më tepër, është gjithnjë e më pak në pronësi të Moskës dhe po bëhet gjithnjë e më shumë një realitet i përbashkët me banorët e lagjes, nga Ankaraja në Pekin.
Në një përpjekje të dhunshme dhe ekstreme për të provuar se identiteti ukrainas ishte një mashtrim i konceptuar nga Lenini dhe i ushqyer artificialisht nga Perëndimi, Putini u dha popujve post-sovjetikë një 1956 të ri, një pushtim të dytë të Budapestit, duke zgjuar disponimin e tyre kombëtar. Prandaj ka kthyer spektrin e separatizmit në Kaukazin e Veriut . Prandaj tërheqja e luftës, rënia e ngadaltë e armëpushimit në Karabak, skenari në të cilin është përshtatur vizita e Nancy Pelosit në Jerevan duhet të shqetësojë Evropën.
Njohja e gjenocidit armen nga administrata Biden duhej të lexohej si një akt historik i duhur, një falënderim për lobin armen për mobilizimin masiv në favor të Partisë Demokratike gjatë zgjedhjeve presidenciale 2020 dhe, së fundi, por jo më pak e rëndësishme, si një mesazh drejtuar Rusisë. Jo Turqisë, në kundërshtim me atë që pretendohet nga vulgata. Një parashikim që u shfaq në rubrikat tona si pasojë e gjestit, më 25 prill 2021 , të cilin evolucioni i ngjarjeve e ka vërtetuar. Dhe se lufta në Ukrainë ka dhënë një kontribut vendimtar për ta bërë atë të mundur.
Nancy Pelosi, krijuesja e krizës, shkeli në Jerevan më 17 shtator me qëllimin e dyfishtë për të turpëruar Putinin dhe për të lajkuar klasën sunduese armene, duke marrë frymëzim nga një skenar tashmë i testuar në Tajvan gushtin e kaluar. Dhe kjo mund të funksionojë përsëri, kushtëzimi është i domosdoshëm.
Turneu i shkurtër por intensiv i Pelosit zhvillohet pas përleshjes së fundit midis Jerevanit dhe Bakut, më e dhunshmja që nga lufta gjatë së cilës presidenca Biden mori në mënyrë të çuditshme anën e armenëve. Nuk është për t’u habitur sepse, siç shpjegohet në analizën e prillit 2021, Shtëpia e Bardhë ka ndjekur një politikë të jashtme ndaj Transkaukazisë që synonte “t’i tregonte Armenisë alternativa konkrete ndaj një Rusie armiqësore.
Në modelin inteligjent të Biden-it, Uashingtoni, duke nxitur rivalitetin e Karabakhasë dhe duke magnetizuar Jerevanin në orbitën e tij, mund të kishte arritur një rezultat të dyfishtë.
Shenjat që duhen analizuar me vëmendje për të kuptuar ecurinë e strategjisë së sabotimit, u shpjeguan në të njëjtën analizë, do të kishin qenë “ngrirja e marrëdhënieve dypalëshe me Moskën, e shoqëruar nga një afrim shoqërues me Uashingtonin dhe refuzimi për të vazhduar zbatimin e marrëveshjeve trepalëshe të nëntorit 2020 dhe janarit 2021”.
Por evropiani nuk buzëqesh
Interesat e Uashingtonit dhe Brukselit janë më pak se të rastësishme në Transkaukazi: ato janë kundër. Sepse nëse Shtetet e Bashkuara dëshirojnë të maksimizojnë fitimin nga kutia e Pandorës ukrainase duke e shtrirë strofkën e lirë nga stepat e Turkestanit në malësitë e Kaukazit, Bashkimi Evropian ka nevojë për paqe, ose të paktën paqëndrueshmëri të ulët, në Kaukazin e Jugut.
Një mesatare vjetore prej tetë miliardë metra kub gaz injektohet në Euromarket nga fushat e Tierra del Fuego, transportuar përmes Gazsjellësit Trans-Adriatik (TAP .
Një pjesë e agjendës evropiane të energjisë për diversifikimin dhe sigurinë dhe një pjesë e konsiderueshme e të ardhurave në buxhetin publik të Azerbajxhanit varen nga një Karabak i qëndrueshëm. Nga kjo rrjedh se një rihapje e mundshme e teatrit të luftës do të ishte e dobishme për Shtetet e Bashkuara në kontekstin e tkurrjes së sferës së ndikimit rus, por e dëmshme për sistemet e ngrohjes të Bashkimit Evropian, e dëmshme për xhepat e Azerbajxhanit dhe një rrezik për Turqinë dhe Rusinë.
Kthimi në diplomaci
Bashkimi Evropian, nëse do t’i bashkohej Shteteve të Bashkuara në menaxhimin e dosjes së Karabakhos, do t’i jepte vetes goditjen klasike në këmbë, duke krijuar kushtet për grisjen e një marrëveshjeje të nënshkruar. Dhe duke hequr më tej çdo perspektivë diversifikimi dhe sigurie të sektorit të energjisë.
Pas përfundimit të dy hapave të parë, përkatësisht miqësisë së Jerevanit dhe futjes në rivalitetin armeno-azerbajxhanas, Uashingtoni do të përpiqet ta kthejë tensionin në veprim dhe të bindë Brukselin që t’i bashkohet aventurës së re në xhunglën post-sovjetike.
Italia mund dhe duhet të bindë Gjermaninë që të mos i nënshtrohet presionit që vjen nga Shtetet e Bashkuara dhe ushtrohet përmes Parlamentit Evropian, duke sensibilizuar njëkohësisht Francën -në emër të Traktatit të Quirinale dhe duke aktivizuar kanalet e dialogut me Mbretërinë e Bashkuar.
Ndërsa shtypi i zakonshëm dhe madje edhe disa analiza e reduktojnë kompleksitetin e çështjes së Karabakhasë në një konflikt dikotomik midis së mirës dhe së keqes.
